Bouwen door de Buurt

‘Mensen maken de stad’: deze stelling is al ruim tien jaar onderdeel van de Almere Principles. Met de pilot Bouwen door de Buurt maakt het Woningbouwatelier dit voor het eerst mogelijk in de bestaande stad. Het idee is dat bewoners zelf aan zet zijn, zonder gemeentelijk programma of stedenbouwkundig plan. Dat is uniek in Nederland.

  • betaalbaar
  • bewoner
  • duurzaam
  • vitaal
Status: In uitvoering

Het college van burgemeester en wethouders besloot op 25 mei 2021 te beginnen met de pilot Bouwen door de Buurt in Kruidenwijk. Het stemde in met het startdocument Doel en Aanpak. De pilot heeft nu een concreet initiatief opgeleverd. Zes buurtbewoners hebben een bouwplan langs het Gemberpad, ten zuiden van de Korianderbrug, bedacht. Hun vergunningaanvraag om te mogen afwijken van het bestemmingsplan is in november 2023 ingediend. Het document dat daarbij door de initiatiefnemers is ingediend, de ‘Ruimtelijke onderbouwing omgevingsvergunning Gemberpad Almere’ als ook ‘Doel en aanpak’ zijn op te vragen bij Saskia Voest (svoest@almere.nl). Eind juni 2024 heeft de gemeenteraad ingestemd om af te wijken van het bestemmingsplan.

Het reilen en zeilen van de groep wordt door documentairemaker Robert Wiering vastgelegd op film. De eerste korte film is ook op te vragen bij Saskia Voest.

Wijkbewoners aan zet

Het initiatief is van buurtbewoners die zijn opgegroeid in Kruidenwijk, nog bij hun ouders wonen of huren in de vrije sector. Behalve starters doet ook een doorstromer uit de wijk mee. Deze pilot is in Kruidenwijk van start gegaan om ruimte te bieden aan kleinschalige woningbouw waarbij de bewoners zelf aan zet zijn. Alle Kruidenwijkers ontvingen in juni 2021 een flyer in de bus met de uitnodiging om bouwplekken in de eigen wijk te vinden om voor zichzelf, voor familie of vrienden een huis te bouwen. De plek moest dus zelf gevonden worden. Een andere vereiste van de pilot is dat de initiatiefnemers zelf de buurt over hun bouwplan moeten informeren en draagvlak moeten vinden.

Gevonden locatie en informatiebijeenkomst

De gemeente heeft veel locatievoorstellen ontvangen. Die zijn allemaal besproken met de initiatiefnemers. Diverse plekken vielen af om ecologische, planologische of financiële redenen. De groep achter het initiatief langs het Gemberpad heeft een locatie tussen de Wisselgracht en het Gemberpad, ten zuiden van de Korianderbrug gevonden. Het plan is voldoende concreet zodat de groep de volgende stap heeft kunnen zetten. Op 10 mei 2023 hebben zij de omwonenden en belanghebbenden over hun bouwplan geïnformeerd. Tijdens de bijeenkomst was de gemeente aanwezig om vragen te beantwoorden. De informatiebijeenkomst was succesvol waarvan de initiatiefnemers een verslag hebben gemaakt.

Kennismaken met de pilot en de initiatiefnemers

Documentairemaker Robert Wiering volgt de groep en de gemeente tijdens de pilot. De groep heeft een eigen website.

Fotocredits: Adrienne Norman

Hoe verder?

Met de goed verlopen participatie wordt nu het vergunningentraject opgestart. Iedereen gaat zijn eigen huis bouwen. Een huis(je) dat past bij de eigen woonwensen en portemonnee. Naar verwachting worden de eerste huizen in de loop van 2024 betrokken. Dit is mede afhankelijk van het vergunningentraject. Tijdens dat traject heeft de gemeenteraad nog de mogelijkheid om voor of tegen het plan te stemmen. 

Experiment

Met de pilot Bouwen door de Buurt geeft het Woningbouwatelier uitvoering aan het principe ‘mensen maken de stad’ dat al meer dan tien jaar deel uitmaakt van de Almere Principles. Bouwen door de Buurt maakt dit voor het eerst mogelijk in de bestaande stad. Bewoners zijn zelf aan zet, zonder gemeentelijk programma of stedenbouwkundig plan. Hierdoor kan het sociale weefsel worden versterkt en een nieuwe dynamiek in de wijk ontstaan. Door anders naar openbaar gebied te kijken biedt de pilot de mogelijkheid om stad en natuur op een nieuwe manier te verbinden.

Klein experiment, grootse inzichten 

De pilot geeft ruimte aan initiatieven die passen bij de tijdgeest maar (meestal) nog niet in het bestemmingsplan. De lijn van de nieuwe Omgevingswet wordt gevolgd: ‘ja, mits’ in plaats van ‘nee, tenzij’. Het experiment van onderaf geeft, hoe klein ook, grootse inzichten over een nieuwe manier van ontwikkelen in een stad die diverser en volwassener wordt. Bij succes kan de aanpak worden uitgerold over andere bestaande wijken.

Bouwen door de Buurt in de media

Veelgestelde vragen

De gemeente is de pilot Bouwen door de Buurt in Kruidenwijk gestart. Met de pilot Bouwen door de Buurt wil de gemeente ruimte bieden aan kleinschalige woningbouw waarbij de bewoners zelf aan zet zijn. De gemeente ondersteunt de initiatiefnemers omdat het een nieuwe nog onbekende manier van ontwikkelen is. Het college van burgemeester en wethouders stemde in mei 2021 in met Doel en Aanpak van de pilot. Dit document vindt u hier.

De mensen die meedoen moesten zelf een mogelijke bouwplek vinden en ze moeten het draagvlak in de buurt zelf organiseren. Om te kunnen bouwen moeten zij uiteraard aan alle geldende vereisten voor particuliere bouw voldoen, zoals een omgevingsvergunning aanvragen.

Nee, dat kan niet meer. De pilot is in juni 2021 gestart in Kruidenwijk. Er is gestart met maximaal 15 huishoudens. De deelname is nu gesloten.

De pilot is gestart om van te leren. Daarom wordt de pilot gemonitord door een onafhankelijk bureau. Bij succes kan de pilot worden uitgerold. Die keuze is aan het college en de raad.

De locatie is gevonden door de kopgroep met initiatiefnemers waarvoor de aanmelding in 2021 is gesloten. Zij zullen op de locatie gaan bouwen. Het kan zijn dat er een kavel vrijkomt. Dat weten we in de loop van het jaar. Kruidenwijkers kunnen zich daarvoor aanmelden. Interesse? Stuur uw naam en mailadres naar bouwendoordebuurt@almere.nl en geef aan hoe u met Kruidenwijk verbonden bent en wij houden u op de hoogte.

Nee, dat hoeft niet. Het is namelijk een kleine pilot. Voor het plan moet een omgevingsvergunning worden gevraagd om te mogen afwijken van het bestemmingsplan. Daarvoor dient een uitgebreide procedure te worden doorlopen. De gemeente beoordeelt of het plan niet in strijd is met een ‘goede ruimtelijke ordening’.

Tijdens de informatieavond op 10 mei 2023 hebben de initiatiefnemers er alles aan gedaan om hun (toekomstige) buurtgenoten en andere belanghebbenden te informeren en betrekken bij hun plan. Nadat de vergunning is aangevraagd zal, voordat de vergunning verleend wordt, een ontwerpvergunning ter inzage gelegd worden. Buurtgenoten en anderen kunnen dan gedurende zes weken een zienswijze indienen. Nadat definitief een vergunning is verleend, kunnen belanghebbenden en anderen die een zienswijze hebben ingediend, binnen zes weken daartegen in beroep gaan bij de rechtbank. Mocht de vergunning in 2024 ingediend worden, dan is de omgevingswet van kracht. De procedure om bezwaar te maken is dan anders geregeld. Heeft u hier een vraag over, stuur dan een mail naar bouwendoordebuurt@almere.nl.

Voor de nieuw te bouwen huizen langs het Gemberpad geldt de gemeentelijke parkeernorm. De benodigde openbare parkeerplekken worden in de strook voor de huizen aangebracht.

De gemeente heeft geen vaste planning. Deze is afhankelijk van de plannen van de initiatiefnemers, het draagvlak in de buurt en bijvoorbeeld het vergunningentraject.