Met Almeers recept kan ontwikkeling De Binnenhaven bijna van start
De Almeerse raad geeft naar verwachting snel groen licht voor het rekenen van een maatschappelijke grondprijs voor wooncoöperatie De Binnenhaven. De gebiedsontwikkeling in Almere Haven kan daarmee uit de startblokken. Hiermee komt een langlopend experiment van het Woningbouwatelier eindelijk tot uitvoering.
Reeds in 2016 besloot de gemeente Almere via het Woningbouwatelier deel te nemen aan de prijsvraag Who Cares, een initiatief van de Rijksbouwmeester in samenwerking met stichting Humanitas en de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving. Doel van de prijsvraag was goede ideeën op te halen voor de veranderende woon-zorg behoefte in oudere wijken. Eind 2017 was architect Peter van Assche met De Binnenhaven een van de prijswinnaars. Basis van het concept is een duurzaam gebouwd hofje met ca. negentig huurwoningen voor diverse doelgroepen plus gemeenschappelijke voorzieningen. Dit wordt ontwikkeld en beheerd voor en door bewoners van Almere Haven in de vorm van een wooncoöperatie. Hierin kunnen ze elkaar onderling hulp en ondersteuning bieden en een ankerpunt creëren voor de hele wijk. Zo biedt De Binnenhaven een innovatief concept dat inzet op zelfregie in wonen en zorg, een kwalitatieve versterking van de leefomgeving en meer betrokkenheid in de buurt.
Bij de prijsuitreiking sprak de gemeente de bestuurlijke intentie uit om de winnende ideeën van Who Cares bij wijze van pilot te realiseren, onder begeleiding van het Woningbouwatelier. Een locatie op de plek van een oud zwembad was snel gevonden en met verschillende experts werd een succesvol proces van communitybuilding doorlopen. Grootste bottleneck bleek het komen tot een sluitende businesscase. Het project, dat in feite een burgerinitiatief is op gebied van sociale woningbouw en maatschappelijke voorzieningen, paste in vrijwel geen enkel gemeentelijk beleidskader. Om de ontwikkelkosten en de wens voor betaalbare huren in balans te brengen, kon geen marktconforme (oftewel commerciële) grondprijs worden betaald. Maar de gemeente mag ook geen cadeautjes geven door de prijs zomaar te verlagen.
Gebaseerd op ervaringen met wooncorporaties in onder andere Amsterdam hebben het Woningbouwatelier en de gemeente Almere een nieuw kader opgesteld dat binnen de wettelijke richtlijnen de bodem op zoekt voor de berekening van de grondprijs. De wooncoöperatie functioneert daarbij als ontwikkelaar en eigenaar van het vastgoed op eenzelfde manier als woningcorporaties (toegelaten instellingen). Winst maken op de verhuur of andere activiteiten en het verkopen van woningen zijn uitgesloten. Dit Almeerse recept is niet alleen bedoeld als regeling voor De Binnenhaven maar als systeemoplossing die de maatschappelijke uitgangspunten van dit soort initiatieven erkent en waarborgt.
Op basis van deze kaders is de businesscase van De Binnenhaven verder uitgewerkt en kon vorig jaar eindelijk een projectplan voor de gebiedsontwikkeling worden opgesteld. Eind mei 2022 heeft het college van B en W van Almere hiermee ingestemd. Omdat er een wijziging in het bestemmingsplan nodig is en er nog een klein tekort bestaat voor de transformatie van het hele gebied, heeft de gemeenteraad echter het laatste woord. Aanvankelijk was de verwachting dat dit op donderdag 30 juni zou plaatsvinden, maar door het afreden van het Almeerse college is het besluit verplaatst naar een later moment.
Het proces rondom De Binnenhaven heeft zowel binnen Almere Haven als het gemeentelijke beleid en de lokale politiek veel los gemaakt. Voor de initiatiefnemers en betrokken bewoners is het een lang en taai traject. Maar het laat ook zien waar een buurtgemeenschap met de juiste steun toe in staat is. De Almeerse aanpak is een les voor andere gemeenten die wooncoöperaties en innovatieve woonzorgprojecten willen faciliteren. Het Woningbouwatelier blijft de ontwikkeling van De Binnenhaven volgen en waar nodig verder ondersteunen. Met de realisatie van de plannen in de Binnenhaven laten we opnieuw zien welke specifieke woon- en leefwensen we kunnen realiseren. Alleen wanneer plannen ook daadwerkelijk worden uitgevoerd kan je daar lessen uit trekken en mogelijkheden creëren voor toekomstige kansrijke innovaties in de woningmarkt. De bewoners blijven daarbij altijd centraal staan, geheel volgens Almeerse traditie.
Meer over Who Cares lees je hier