WIKIHOUSE

WikiHouse: een betaalbaar, digitaal geproduceerd bouwpakket

In Almere is een tekort aan betaalbare woningen voor lagere en middeninkomens, zowel in de sociale huursector, vrije huursector als (goedkope) koop. Om dit probleem op te lossen zijn nieuwe concepten nodig. WikiHouse is zo’n concept. Met dit digitaal geproduceerde houtskelet bouwpakket kunnen mensen zelf een betaalbare, duurzame en energiezuinige woning ontwerpen en bouwen, helemaal afgestemd op hun individuele behoeften. Dat is dan ook de reden waarom het Woningbouwatelier de ontwikkeling van WikiHouse ondersteunt. Bovendien past WikiHouse bij de Almeerse traditie van zelfbouw en particulier opdrachtgeverschap en geeft het hier nieuwe invulling aan.

Tweeledig experiment

Het WikiHouse-experiment is tweeledig. In 2018 heeft het Woningbouwatelier in Almere Poort het eerste WikiHouse van Nederland opgeleverd. Deze ‘pionierswoning’ is als regulier huis ontworpen en  bewoond. Hierna worden er in Almere Buiten 28 zelfbouwwoningen gerealiseerd. Dit project loopt momenteel.

Bouw en oplevering

Bijzonder is dat de pionierswoning grotendeels door vrijwilligers is gebouwd, onder begeleiding van aannemer Trebbe. Deze circa 30 ‘meebouwers’, afkomstig uit diverse Europese landen, hebben in totaal zo’n 900 uur meegeholpen. Ook een aantal studenten van Hogeschool Windesheim heeft zich ingezet bij de bouw door het invullen van hun vrije ruimte, waarmee ze studiepunten konden behalen. Na oplevering is de pionierswoning afgenomen door Woningstichting GoedeStede, die de woning sinds september 2018 heeft verhuurd als sociale huurwoning. In 2019 is de woning verkocht.

WikiHouse De Stripmaker

Na de succesvolle proef met de pionierswoning krijgt het WikiHouse-experiment een vervolg met de realisatie van 28 zelfbouwwoningen op De Stripmaker in Almere Buiten. De woningen zijn gericht op kleinere huishoudens en hebben een oppervlakte tussen de 50 en 90 m2 (BVO). Met dit project worden betaalbare (ca. €160.000 – ca. €225.000 v.o.n.) en energiezuinige nieuwbouwwoningen toegevoegd aan de Almeerse woningmarkt. Dat hier veel vraag naar is, blijkt uit het grote aantal geïnteresseerden.

De doelgroep

Zelf bouwen en ontwerpen is vaak alleen bereikbaar voor mensen met een ruime beurs. Uniek bij WikiHouse De Stripmaker is dat het project juist geschikt is voor starters en huishoudens met een inkomen net boven de huursubsidiegrens. Groepen dus die nu tussen wal en schip vallen op de woningmarkt en voor wie een nieuwe koopwoning, laat staan zelfbouw, verre van vanzelfsprekend is. Het Woningbouwatelier wil hen een kans geven om op De Stripmaker een eigen WikiHouse te bouwen. We streven er dan ook naar dat 75% van de deelnemers een verzamelinkomen van maximaal €45.000,- bruto per jaar heeft. Daarnaast willen we huurders van een sociale huurwoning in Almere de kans geven om een woning te kopen. Deze groep krijgt daarom voorrang boven andere geïnteresseerden.

Samenwerkingsproject Housing 4.0 Energy

Samen met partners uit Duitsland, België, Engeland, (Noord-)Ierland en Nederland doet het Woningbouwatelier met WikiHouse De Stripmaker mee aan het Europese samenwerkingsproject Housing 4.0 Energy, waar de gemeente Almere een Europese subsidie voor heeft verkregen. Op vier locaties in verschillende landen worden tot eind 2021 digitaal geproduceerde en (bijna) energieneutrale woningen voor kleine huishoudens ontwikkeld en gemonitord op energieverbruik. Doel is om vergeleken met reguliere nieuwbouwwoningen de productiekosten met 25% en de CO2-uitstoot met 60% te verminderen en hiermee een nieuwe markt te ontwikkelen. Bij WikiHouse De Stripmaker stimuleren wij zelfbouwers om zoveel mogelijk duurzame keuzes te maken. Bijvoorbeeld door het toepassen van duurzame of circulaire bouwmaterialen, de woning zo goed mogelijk te isoleren en gebruik te maken van zonnepanelen en eventuele warmtepomp voor energieopwekking.  

Extra impuls door subsidie

Door deel te nemen aan Housing 4.0 Energy kan het Woningbouwatelier een plus zetten op het experiment. Dat heeft niet alleen effect op wat we in het experiment zelf kunnen doen, maar draagt ook bij aan het realiseren van een aantal doelstellingen van het Woningbouwatelier, zoals opschaling, kennisoverdracht en een voorbeeld zijn voor anderen.

Dankzij de subsidie kunnen wij: 

• een makerspace voor een computergestuurde (CNC) zaag beschikbaar stellen voor de zelfbouwers;
• een platform ontwikkelen waarmee digitaal een woning kan worden ontworpen. Op het platform is een toolbox met verschillende bouwelementen beschikbaar, waarmee bewoners het casco van hun woning zelf kunnen vormgeven. De toolbox biedt veel keuzevrijheid en houdt het ontwerp betaalbaar;
• de zelfbouwers uitgebreide begeleiding bieden gedurende het hele ontwikkel- en bouwproces in de vorm van een bouwteam, bestaande uit onder andere een bouwbegeleider, architect, energetisch adviseur, constructeur en een bouwkostendeskundige.